Yargılama süreci dinamiktir ve bir davanın başlangıcındaki talep miktarı, süreç ilerledikçe (örneğin bir bilirkişi raporuyla) değişebilir. Davacının, dava sırasında talep sonucunu artırması gerektiğinde "ıslah harcı" veya "tamamlama harcı" olarak adlandırılan ek maliyetler ortaya çıkar. Bu iki kavram birbiriyle sıkça karıştırılsa da, dayandıkları dava türleri ve usuli işlemler açısından farklılık gösterirler.

Islah, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda (HMK) düzenlenen ve taraflara, iddia veya savunmalarını dava sürecinde sadece bir defaya mahsus olmak üzere değiştirme veya genişletme imkanı tanıyan bir yoldur.

Islah Harcı ise, davacının bu hakkını kullanarak davanın başlangıcında talep ettiği miktarı (dava değerini) artırması durumunda ödemesi gereken harçtır.

Örnek: Bir işçi, başlangıçta 10.000 TL fazla mesai alacağı için kısmi bir dava açmış olsun. Yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda, işçinin gerçek alacağının 90.000 TL olduğu tespit edilirse, davacı "ıslah dilekçesi" vererek talebini 90.000 TL'ye yükseltir. Bu durumda, artırdığı 80.000 TL'lik kısım için ıslah harcı ödemesi gerekir.

Belirsiz Alacak Davası, davanın açıldığı anda alacağın miktarının veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenmesinin davacıdan beklenemeyeceği durumlarda açılan bir dava türüdür. Davacı, başlangıçta sembolik bir değer üzerinden harç yatırır.

Tamamlama Harcı, bu dava türünde, yargılama sırasında alacağın miktarı netleştiğinde, davacının talebini bu netleşen miktara yükseltmesi üzerine ödediği harçtır. Bu işlem, belirsiz alacak davasının doğal bir parçası olduğu için "ıslah" hakkını tüketmez.

Örnek: Bir trafik kazası sonucu oluşan maluliyet oranının henüz belli olmadığı bir durumda, davacı 5.000 TL'lik geçici bir taleple belirsiz alacak davası açar. Adli Tıp Kurumu raporuyla maluliyetten doğan gerçek tazminat miktarının 200.000 TL olduğu anlaşılınca, davacı talebini bu miktara yükseltir ve aradaki 195.000 TL'lik fark için harcı tamamlar.

Her iki harcın da hesaplama mantığı aynıdır ve Harçlar Kanunu'na tabidir.

• Temel Prensip: Harç, davanın başında ödenen tutar gibi, sadece artırılan miktar üzerinden hesaplanır.

• Uygulanan Oran: Artırılan miktar üzerinden, dava açılırken uygulanan nispi harç oranı uygulanır.

• Hesaplama Formülü: Dava açılırken "karar ve ilam harcının" dörtte biri "peşin harç" olarak ödendiği için, ıslah veya tamamlama durumunda da artırılan miktar üzerinden yine bu dörte birlik oran hesaplanır.

• Ödeme Süresi: Islah veya tamamlama işlemi yapıldıktan sonra mahkeme, harcın ödenmesi için genellikle 1 veya 2 haftalık kesin bir süre verir. Bu süre içinde harç yatırılmazsa, artırılan talep dikkate alınmaz ve davaya eski değer üzerinden devam edilir.

• Faiz Talebi: Dava değeri artırılırken, artırılan kısım için faiz talebinde bulunmak kritik öneme sahiptir. Islah edilen miktar için faiz, genellikle ıslah tarihinden itibaren işlemeye başlar.

• Profesyonel Destek: Islah ve harç tamamlama, usul hukukunun teknik ve hak düşürücü sürelere tabi alanlarıdır. Hatalı bir işlem hak kaybına yol açabileceğinden, bu süreçlerin mutlaka bir avukat aracılığıyla yürütülmesi tavsiye edilir.