İşçilik Alacaklarını Brütten Nete
Çevirme Aracı

Bir işçi, alacakları için açtığı davayı kazandığında, mahkeme kararında (ilam) belirtilen tutarlar açıkça net olarak belirtilmemişse brüt tutarlardır. Çalışanın banka hesabına geçecek olan nihai rakam ise bu brüt tutarlardan yasal kesintilerin yapılmasıyla elde edilen net rakamdır. Bu çevrim işlemi, alacakların niteliğine göre farklılık gösterdiği için dikkatle yapılmalıdır. Bu rehber, mahkeme kararındaki hangi alacaktan hangi kesintilerin yapılacağını ve net tutara nasıl ulaşılacağını adım adım açıklamaktadır.

Yapılacak kesintileri belirleyen temel kural, alacağın "ücret" mi yoksa "tazminat" mı olduğudur.

• Ücret Niteliğindeki Alacaklar: Çalışanın emeği ve çalışmasının doğrudan karşılığı olan bu alacaklar, normal bir maaş ödemesi gibi kabul edilir. Bu nedenle hem Sosyal Güvenlik (SGK) primlerine hem de vergi kesintilerine tabidirler.

• Tazminat Niteliğindeki Alacaklar: İş sözleşmesinin sona ermesi veya bir hakkın ihlali nedeniyle oluşan zararı gidermeyi amaçlayan ödemelerdir. Genellikle daha az kesintiye uğrarlar.

Brüt tutardan net tutara ulaşılırken uygulanan temel kesintiler şunlardır:

1. SGK İşçi Primi: %14

2. İşsizlik Sigortası İşçi Primi: %1

3. Gelir Vergisi: Çalışanın kümülatif vergi matrahına göre değişen, %15'ten başlayan ve %40'a kadar çıkan oranlarda uygulanır.

4. Damga Vergisi: Brüt tutar üzerinden binde 7,59 (0,00759) oranında kesilir.

1. Tam Kesintiye Tabi Olanlar (Ücret Niteliğindeki Alacaklar)

Bu alacaklardan sırasıyla SGK, Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilir.

• Fazla Mesai Ücreti

• Yıllık İzin Ücreti

• Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Ücreti

• Hafta Tatili Ücreti

• İşe İade Davası Sonucundaki "Boşta Geçen Süre Ücreti"

• Ödenmemiş Maaş, Prim, İkramiye gibi alacaklar

Hesaplama Adımları:

1. SGK Kesintisi: Brüt Tutar x 0,15 (SGK %14 + İşsizlik %1)

2. Gelir Vergisi Matrahı: Brüt Tutar - SGK Kesintisi

3. Gelir Vergisi: Gelir Vergisi Matrahı x Vergi Oranı (%15, %20...)

4. Damga Vergisi: Brüt Tutar x 0,00759

5. Toplam Kesinti: SGK Kesintisi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi

6. Net Tutar: Brüt Tutar - Toplam Kesinti

2. Kısmi Kesintiye Tabi Olanlar (Özel Durumlar)

• İhbar Tazminatı:

  • Bu tazminat bir ücret olarak kabul edilmese de Gelir Vergisi Kanunu'na göre vergiye tabidir.

  • SGK ve İşsizlik Primi kesintisinden muaftır.

  • Sadece Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilir.

Hesaplama Adımları:

1. Gelir Vergisi: Brüt Tutar x Vergi Oranı (%15, %20...)

2. Damga Vergisi: Brüt Tutar x 0,00759

3. Net Tutar: Brüt Tutar - (Gelir Vergisi + Damga Vergisi)

3. Sadece Damga Vergisine Tabi Olanlar (Tazminat Niteliğindekiler)

Bu tazminatlar hem SGK primlerinden hem de Gelir Vergisinden muaftır. Sadece küçük bir damga vergisi kesintisi uygulanır.

• Kıdem Tazminatı: (Yasal tavanı aşmayan kısmı için)

• İşe Başlatmama Tazminatı

• Kötü Niyet Tazminatı

• Sendikal Tazminat

• Ayrımcılık Tazminatı

Hesaplama Adımları:

1. Damga Vergisi: Brüt Tutar x 0,00759

2. Net Tutar: Brüt Tutar - Damga Vergisi

Gelir Vergisi kesintisi yapılırken, çalışanın işten ayrıldığı yıldaki toplam brüt kazancı (kümülatif vergi matrahı) dikkate alınır. Mahkeme kararıyla hükmedilen ücret niteliğindeki alacaklar bu matraha ekleneceği için, çalışanın daha yüksek bir vergi dilimine (%20, %27 gibi) girmesi olasıdır. Bu nedenle net hesaplama yapılırken doğru vergi diliminin kullanılması kritik öneme sahiptir.