Mobbing Nedir? Nasıl İspat Edilir?

İş yerlerinde bazı çalışanlar, uzun süreli ve sistematik baskı, dışlama, küçümseme, aşağılama ya da yıldırma davranışlarına maruz kalabilir. Bu tür davranışlar, iş hukukunda mobbing (psikolojik taciz) olarak tanımlanır. Mobbing, sadece çalışan sağlığını değil, iş verimliliğini ve iş barışını da olumsuz etkileyen ciddi bir sorundur.

Mobbing Nedir?

Mobbing, bir çalışana karşı sistematik olarak yöneltilen, yıldırma, dışlama, küçük düşürme, değersiz hissettirme ve işten uzaklaştırma amacı taşıyan davranışların bütünüdür. Bu davranışlar genellikle;

• Sürekli eleştirme,

• Yetki ve sorumlulukların kısıtlanması,

• Görmezden gelme veya söz hakkı tanımama,

• Küçük düşürücü sözler veya alaycı tutumlar,

• İş yükünün azaltılması ya da artırılması,

• Sosyal izolasyon (toplantılara çağrılmama, selamlaşmama),gibi yollarla ortaya çıkar.

Mobbing yalnızca üst yönetimden astlara değil; astlardan üstlere ya da eş düzeyli çalışanlar arasında da yaşanabilir.

Mobbing Nasıl İspat Edilir?

Mobbing iddiasında bulunmak tek başına yeterli değildir; bu davranışların sistematik olduğunu somut delillerle ispatlamak gerekir. İspat yükü, iddiada bulunan çalışana aittir.

1. Yazılı Belgeler ve Kayıtlar

• E-posta, mesaj, yazılı talimatlar, yazışmalar

• İmzalı görev değişiklik formları

• Performans değerlendirme sonuçları (anormal düşüşler vs.)

2. Tanık Beyanları

• Mobbing sürecine tanık olan iş arkadaşlarının ifadeleri önemlidir.

• Tanıkların beyanı, mahkemelerde güçlü delil olarak kabul edilir.

3. Ses/Görüntü Kayıtları

• Hukukumuzda ses ve görüntü kayıtları eğer başka şekilde ispat mümkün değilse ve sadece mağduru koruma amacıyla alınmışsa delil olarak değerlendirilebilir.

4. Psikolojik Rapor ve Sağlık Kayıtları

• Mobbing nedeniyle yaşanan psikolojik rahatsızlıkların doktor raporlarıyla belgelenmesi, manevi tazminat talepleri açısından önem taşır.

5. Zaman Çizelgesi

• Mobbinge maruz kalınan davranışların tarih, yer, kişi ve içerik olarak düzenli biçimde not edilmesi, sürecin sistematikliğini ispat açısından yararlıdır.

Hangi Yollara Başvurulabilir?

• İşveren veya İnsan Kaynakları Birimine Yazılı Başvuru: İşverenin işçiyi koruma borcu kapsamında işçinin mobbinge uğramasını önlemesi gereklidir.

• İş Mahkemesinde Dava: Mobbing nedeniyle tazminat ve iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi talepli dava açılabilir.

• Ceza Soruşturması: Hakaret, tehdit gibi davranışlar varsa savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.

• İdari Yargı: Kamuda görev yapan çalışanlar, kurum işlemlerine karşı idari yargı yoluna başvurabilir.

  
  

Sonuç

Mobbing, yalnızca psikolojik bir sorun değil; aynı zamanda ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir ihlaldir. Ancak ispatı karmaşık ve titizlikle yürütülmesi gereken bir süreçtir.

Bu nedenle mobbing ile karşılaşan çalışanların, mutlaka bir avukata danışarak süreci belgeli, hukuka uygun ve stratejik şekilde yürütmeleri tavsiye edilmektedir.