Hafta tatili, çalışanların bir hafta boyunca çalışmaları karşılığında, bedensel ve zihinsel olarak dinlenmeleri amacıyla Anayasa ve İş Kanunu tarafından güvence altına alınmış, kesintisiz bir dinlenme hakkıdır. Bu hak, çalışanın sosyal ve ailevi yaşamını sürdürebilmesi için vazgeçilmez bir unsurdur. Çalışan, bu tatil gününde işe gitmemesine rağmen o günün ücretini tam olarak alır.

4857 sayılı İş Kanunu'na göre, bir çalışanın ücretli hafta tatiline hak kazanabilmesi için temel koşul, tatil gününden önceki haftalık çalışma günlerinde sözleşmesine uygun olarak çalışmış olmasıdır.

• Haftalık 45 saat çalışmanın doldurulması gerekir. Bu sürenin çalışma günlerine nasıl dağıldığı önemli değildir.

• Çalışılmış Gibi Sayılan Haller: Kanuna göre bazı durumlar, fiilen çalışma olmasa bile çalışılmış gibi kabul edilir ve hafta tatili hakkını etkilemez. Bunlar arasında raporlu olunan günler, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil günleri gibi durumlar yer alır.

• Süre: Hafta tatili, kesintisiz en az 24 saat olmak zorundadır. Bu sürenin bölünerek kullandırılması yasal olarak mümkün değildir.

• Gün: Genellikle hafta tatili Pazar günü olarak kabul edilse de, işin niteliğine göre işçi ve işverenin anlaşmasıyla haftanın farklı bir gününde de kullandırılabilir. Önemli olan, çalışana 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz 24 saatlik bir dinlenme süresi verilmesidir.

Hafta tatili ücreti, çalışanın o gün işe gitmemesine rağmen hak ettiği bir günlük ücrettir. Bu bir ek ödeme değildir; çalışanın normal maaşının bir parçasıdır.

• Aylık Maktu (Sabit) Maaş Alanlar: Aylık 30 gün üzerinden sabit maaş alan çalışanların hafta tatili ücretleri, maaşlarının içinde zaten ödenmektedir.

• Günlük veya Saatlik Ücretle Çalışanlar: Bu şekilde çalışanlar için, hafta tatiline hak kazandıkları takdirde, çalışmadıkları o gün için bir günlük ücretleri ayrıca hesaplanarak ödenir.

Çalışanın hafta tatilinde çalıştırılması istisnai bir durumdur ve onayı gerekir. Hafta tatilinde çalışan bir işçinin ücreti, normal çalışma günlerinden farklı ve daha yüksek bir oranda hesaplanır.

Bir çalışan, hafta tatilinde çalışırsa, o gün için toplamda 2,5 günlük ücrete hak kazanır. Bu hesaplamanın dökümü şöyledir:

• 1 günlük ücret: Çalışanın o gün çalışmasa dahi alacağı normal hafta tatili ücreti.

• 1,5 günlük ücret: Hafta tatilinde yaptığı çalışma karşılığı alacağı %50 zamlı fazla mesai ücreti.

• Kısmi Süreli Çalışma: Hafta tatilinde 1 saat dahi çalışılsa, çalışan yine tam gün çalışmış gibi 2,5 günlük ücrete hak kazanır. Ücret, çalışılan saate göre oranlanmaz.

• İspat Yükümlülüğü: Bir davada, çalışana hafta tatili izninin verildiğini ispatlama yükümlülüğü işverene aittir. Çalışan hafta tatilinde çalıştığını iddia ediyorsa, bu iddiasını kendisi ispatlamakla yükümlüdür.

• Zamanaşımı Süresi: Hafta tatili ücreti alacakları, hakkın doğduğu tarihten itibaren 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

• Serbest Zaman Kullanımı: Fazla mesainin aksine, hafta tatilinde yapılan çalışma karşılığında serbest zaman (izin) kullandırılamaz. Ücretin mutlaka nakit olarak ödenmesi esastır.